Boşanma sonrasında mal paylaşımı süreci, taraflar için sabırsızlık yaratan bir konu olabilir. Mal paylaşımı davası ne kadar sürer? sorusunun tek bir cevabı yoktur, çünkü dava süresi pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Ancak genel bir çerçeve çizmek gerekirse, mal paylaşımı davaları ortalama 1 yıl ile 3 yıl arasında sonuçlanır. Bu süre, davanın karmaşıklığına, mal varlığının çeşitliliğine, taraflar arasındaki anlaşmazlık düzeyine ve mahkemelerin iş yoğunluğuna göre uzayıp kısalabilir.
Zamanaşımı ve Dava Açma Süresi
Öncelikle, mal paylaşımı davasının ne kadar sürede açılması gerektiği konusuna değinmek önemlidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde mal rejimi tasfiyesi (mal paylaşımı) davası açılabilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da 2013 tarihli bir kararında bu 10 yıllık zamanaşımı süresini teyit etmiştir. Bu şu anlama gelir: Boşanma kesinleştikten sonra taraflar, 10 yıl içerisinde mal paylaşımı talebinde bulunmazsa, bu haktan zamanaşımı nedeniyle mahrum kalabilirler. Dolayısıyla çok beklememek gerekir.
Mal paylaşımı davası, boşanma davasıyla birlikte açılamadığı (ya da açılsa bile bekletildiği) için, genellikle boşanma kesinleştikten hemen sonra açılması tavsiye edilir. Erken açmak, sürecin daha erken tamamlanmasına katkı sağlayacaktır.
Davanın Süresini Etkileyen Faktörler
Bir mal paylaşımı davasının süresini belirleyen ana etkenler şunlardır:
- Malvarlığının Niteliği ve Sayısı: Evlilikte edinilen malvarlığı ne kadar çeşitli ve çok ise, davanın incelenmesi o kadar uzun sürebilir. Örneğin sadece tek bir ev ve bir arabayı paylaşmak nispeten basit ve hızlı olabilirken, birden fazla taşınmaz, şirket hissesi, banka hesapları gibi unsurlar varsa dava karmaşıklaşır.
- Uyuşmazlık Düzeyi: Taraflar arasında belli konularda uzlaşma varsa (örneğin belli malların değerinde veya kime kalacağında anlaşma sağlanmışsa) dava daha kısa sürebilir. Ancak her kalem mala itiraz ediliyorsa, değer tespitlerine itirazlar yapılıyorsa süreç uzar.
- Bilirkişi İncelemeleri: Mal paylaşımı davalarında mahkeme, malların değerini belirlemek ve hesaplama yapmak için bilirkişi görevlendirir. Bilirkişi raporunun hazırlanması birkaç ay sürebilir. Taraflar rapora itiraz ederse, ek rapor veya yeni bilirkişi talebi süreç ek süre katar.
- Mahkeme İş Yükü: Davanın görüldüğü aile mahkemesinin yoğunluğu da süreyi etkiler. Büyük şehirlerde mahkemelerin duruşma aralıkları daha uzun olabilir, bu da davayı uzatır. Küçük yerlerde daha sık duruşma yapılıp dava daha çabuk bitirilebilir.
- İstinaf ve Temyiz (İtiraz Yolları): İlk derece mahkemesinin kararı verildikten sonra taraflardan biri istinaf (bölge adliye mahkemesi) yoluna başvurursa, dosyanın orada incelenmesi 6 ay – 1 yıl kadar sürebilir. Orada da itiraz edilirse Yargıtay aşaması 1 yılı bulabilir. Tüm itiraz süreçleri tüketildiğinde kesin kararın çıkması ilk karardan itibaren birkaç yılı bulabilir.
Genel olarak, basit ve anlaşmazlığın az olduğu durumlarda mal paylaşımı davası birkaç ayda sonuçlanabilir. Buna karşılık, karmaşık ve çekişmeli vakalarda 2-3 yıl sürebildiği görülmektedir.
Süreci Hızlandırmak İçin Neler Yapılabilir?
Taraflar, mal paylaşımı konusunda uzlaşmaya çalışırlarsa süreç ciddi ölçüde kısalır. Boşanma protokolünde mal paylaşımını anlaşarak çözmek, ayrı bir dava gerektirmeyeceği için en hızlı yoldur. Ancak çekişmeli durumlarda, tarafların üzerine düşeni yapması önemlidir:
- Delillerin Hazırlanması: Eşlerin mal beyanlarını ve mevcut malvarlığına dair kayıtları eksiksiz sunması davayı hızlandırır. Mahkemenin resmi kurumlardan bilgi toplaması zaman alabilir, taraflar kendi bildikleri malvarlığı bilgilerini dilekçelerinde tam ve doğru verirlerse süreç kısalır.
- Bilirkişi Raporuna İtirazın Asgari Düzeyde Tutulması: Bilirkişi raporu makul ve doğruysa, sırf süreci uzatmak için itiraz etmemek gerekir. Gereksiz itirazlar yeni raporlar anlamına gelir ve dava uzar.
- Avukat Desteği: Konusunda uzman bir İstanbul boşanma avukatı, usul süreçlerini iyi bildiği için davanın gereksiz yere uzamasını engeller. Örneğin, zamanaşımı itirazı, eksik taraf teşkili gibi konularda baştan önlem alarak süreçte geri dönüşleri önler. Tecrübeli bir İstanbul boşanma avukatı, ayrıca karşı tarafın mal kaçırma girişimlerine karşı hızla tedbir aldırarak sonradan çıkabilecek sorunları baştan engeller.
Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer? Sonuç
Mal paylaşımı davasının ne kadar süreceği, somut duruma bağlıdır. Ortalama bir davanın ilk derece mahkemesindeki süresi yaklaşık 1 yıl civarındadır. İtiraz aşamalarıyla birlikte 2-3 yıla uzayabilir. Tarafların işbirliği yapması, uzlaşması veya en azından gereksiz itirazlardan kaçınması, süreci kısaltacaktır. Boşanma sonrası mal paylaşımının adil ve hızlı biçimde sonuçlanması için uzman bir avukatla çalışmak yerinde bir adım olacaktır.
Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer? Sık Sorulan Sorular
1. Mal paylaşımı davası boşanmadan önce bitebilir mi?
Genellikle hayır. Mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesiyle başlar. Boşanma davası devam ederken açılsa bile, mal paylaşımı davası bekletilir ve boşanma sonuçlanmadan karar verilmez. Bu nedenle boşanma tamamlanmadan mal paylaşımı süreci bitmez.
2. Mal paylaşımı davasında hangi mallar dikkate alınır?
Sadece evlilik süresi içinde edinilmiş (edinilmiş mal sayılan) değerler dikkate alınır. Evlilik öncesi mallar, miras kalanlar, bağışlar gibi kişisel mallar paylaşıma dahil edilmez. Evlilik içinde alınan ev, araba, birikmiş para, emeklilik tazminatı gibi değerler ise paylaşıma dahildir.
3. Mahkeme mal paylaşımı davasında nasıl bir hesaplama yapar?
Mahkeme, öncelikle her eşin edinilmiş mallarını ve borçlarını tespit eder. Tüm edinilmiş malların değerinden borçlar düşülerek artık değer bulunur. Her eşin artık değerinin yarısı diğer eşin katılma alacağı olur. Örneğin evlilik boyunca kocanın net edinilmiş mal değeri 100 bin TL, kadının 60 bin TL ise; koca 20 bin TL (100-60=40, yarısı) katılma alacağı öder. Bu hesaplama her dava için ayrı ve uzman bilirkişi tarafından yapılır.
4. Mal paylaşımı davası masraflı mıdır?
Dava masrafları, paylaşılacak malvarlığının büyüklüğüne göre değişir. Başvuru harcı nispi olarak alınır (dava değerinin belli bir oranı). Ayrıca bilirkişi ücretleri, keşif giderleri gibi masraflar olabilir. Örneğin, 500 bin TL değerli bir dava için birkaç bin lira civarında harç ve bilirkişi ücreti çıkabilir. Davayı kazanan tarafın bu masrafları karşı taraftan talep etme hakkı da vardır.
5. Boşanma üzerinden yıllar geçse de mal paylaşımı isteyebilir miyim?
Evet, boşanma kesinleştikten sonra 10 yıl içinde mal paylaşımı davası açabilirsiniz. 10 yıllık zamanaşımı süresi dolmadığı sürece hakkınızı talep edebilirsiniz. Ancak çok beklemek pratikte bazı sorunlar yaratabilir; örneğin malvarlığı durumu değişebilir veya ispat zorlaşabilir. Bu yüzden mümkün olan en kısa sürede dava açmak hak kaybını önleyecektir.
