Boşanma sürecinde en çok tartışma konusu olan malvarlıklarından biri de evlerdir. Özellikle eşlerden birinin evlenmeden önce satın aldığı bir ev varsa, “evlenmeden önce alınan ev boşanınca kimin olur?” sorusu sıkça sorulur. Türk Medeni Kanunu’nun mal rejimi hükümleri ve Yargıtay’ın içtihatları bu soruya net cevaplar vermektedir. Genel kural olarak, evlilikten önce alınan bir ev, mal rejiminin tasfiyesinde kişisel mal kabul edilir ve sahibi olan eşte kalır. Ancak evin durumu, ödeme şekli ve sonradan yapılan işlemlere göre bazı istisnalar gündeme gelebilir. Evlenmeden Önce Alınan Ev Boşanınca Kimin Olur? İşte detaylar:
Kişisel Mal Olarak Evlilik Öncesi Ev
Evlilik öncesinde bir eşin kendi adına tapuda kayıtlı bir evi varsa, bu ev boşanma halinde kişisel mal sayılır. Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde, yalnızca evlilik süresince edinilen mallar paylaşıma girer. Türk Medeni Kanunu m.220/2 uyarınca mal rejiminin başlangıcında (yani evlilik tarihinde) eşlerden birine ait olan malvarlığı değerleri kişisel mal kabul edilir. Bu durumda evlenmeden önce alınıp tamamen ödemesi yapılmış olan bir ev, boşanmada diğer eşe verilmez; ev kimin adına kayıtlıysa onda kalmaya devam eder. Örneğin, eşiniz evlenmeden önce bir daire satın almış ve tapusu kendi üzerinde ise, boşanma sonrasında da bu ev yine eşinize ait olacaktır, sizin bu evde ayni (mülkiyet) hakkınız olmayacaktır.
Nitekim Yargıtay 2. Hukuk Dairesi de birçok kararında evlilik öncesi alınan evlerin kişisel mal niteliğinde olduğunu vurgulamıştır. Örneğin, Yargıtay 2. HD 07.02.2006 tarihli, 2005/16726 E. ve 2006/1095 K. sayılı kararında, evlilik başlamadan önce eşin mülkiyetinde bulunan taşınmazın kişisel mal sayılacağını açıkça belirtmiştir. Bu içtihatlar doğrultusunda, evlilikten önce alınmış bir ev, aksi bir sözleşme olmadıkça, boşanmada paylaşıma dahil edilmez.
Kredisi Evlilikte Ödenen Evlerin Durumu
Evlilik öncesi alınan bir evin ödemeleri evlendikten sonra da devam ediyorsa, durum biraz karmaşık hale gelebilir. Diyelim ki eşlerden biri bekarken bir konut aldı fakat konut kredisi taksitlerinin bir kısmı evlilik sürecinde ödendi. Bu durumda evin tam mülkiyeti yine onu satın alan eşte kalsa bile, evlilik içinde ödenen taksitler için diğer eşin bir alacak hakkı doğabilir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 13.03.2018 tarihli, 2017/16903 E. ve 2018/9216 K. sayılı kararında, evlilik birliği içinde ödenen konut kredisi taksitleri nedeniyle diğer eş lehine katılma alacağı hesaplanması gerektiğini vurgulamıştır. Bu şu anlama gelir: Evin değeri paylaşılmaz ancak evlilik içinde yapılan ödemelerin oransal karşılığı, boşanmada diğer eşe bir para alacağı olarak verilir. Mahkeme, evlilik süresince ödenen taksit tutarının evin toplam değerine oranını belirleyip, o orana denk gelen değerin yarısını diğer eşe katılma alacağı olarak hükmedebilir.
Örneğin, Ahmet evlenmeden önce bir ev alıp tapusunu kendi üstüne yaptı, ancak ödemenin yarısını evlendikten sonra maaşından ödedi. Boşanma halinde Ayşe, bu evin tapusuna ortak olamasa da, evin evlilik sırasında ödenen kısmının değerinin yarısını katılma alacağı şeklinde talep edebilir. Bu şekilde diğer eşin evlilik birliği içinde yaptığı katkı karşılıksız kalmamış olur. Yargıtay kararlarında da bu tür durumlarda “artık değere katılma alacağı” hesaplanarak adil bir denge sağlanması gerektiği belirtilmiştir.
Eşlerin Birbirine Evi Devretmesi (Hediye Etme)
Bazı durumlarda eşler arasında evin tapusunun devri söz konusu olabilir. Eşlerden biri, evlilikten önce tamamen kendine ait bir evi, evlendikten sonra diğer eşinin üzerine tapuda devredebilir. Bu devir bir bedel karşılığı olmaksızın yapıldıysa, hukuken bağış (hibe) niteliğinde kabul edilir. Bağışlama durumunda, devredilen ev artık diğer eşin kişisel malı haline gelir. İlk eş, boşanmada o ev üzerinde hak iddia edemez çünkü kendi rızasıyla mülkiyeti karşı tarafa geçirmiştir.
Yargıtay içtihatları da bu yöndedir. Örneğin, Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 19.04.2011 tarihli, 2010/5450 E. ve 2011/2306 K. sayılı kararında, kocanın kendi çalışmasıyla aldığı otomobili eşinin adına kaydettirmesinin bağış niteliğinde olduğunu ve aracın artık kadının kişisel malı sayılacağını ifade etmiştir. Benzer şekilde, evlilik öncesi alınan bir ev, evlendikten sonra eşine hediye edilip onun adına tapuda tescil edilirse, bu ev artık hediye edilen eşin kişisel malı olur. İlk eş sonradan pişman olsa dahi, hukuken bu devri geri alması mümkün olmaz; boşanmada ev tamamen karşı tarafa ait kabul edilir.
Burada dikkat edilmesi gereken, tapu devrinin gerçekten bağış amacıyla yapılıp yapılmadığının ispatıdır. Eğer tapu devri görünürde satış gibi başka bir işlemle yapıldıysa ancak gerçekte bağış olduğu iddia edilirse, bunun ispatı mahkemede gerekebilir. Normal koşullarda, bir bedel ödenmeden yapılan eşler arası devirler bağış sayılacaktır.
Evlenmeden Önce Alınan Ev Boşanınca Kimin Olur? Sonuç
Evlilik öncesi alınan ev, boşanma halinde genellikle malın alındığı tarafta kalır ve diğer eş bu evin mülkiyetini alamaz. Bu kuralın istisnaları, evlilik süresince yapılan ödemeler veya katkılar ile tapu devri gibi özel durumlardır. Her somut durumda, evin edinilme şekli ve evlilik boyunca uğradığı işlemler incelenerek adil bir sonuca varılır. Kanun ve Yargıtay kararları, evin kişisel mal mı yoksa kısmen edinilmiş mala dönüşüp dönüşmediğine göre farklı sonuçlar öngörmektedir. Bu nedenle, böyle bir durumda hak kaybına uğramamak için uzman bir İstanbul boşanma avukatı ile süreci yürütmek oldukça yararlı olacaktır. İstanbul boşanma avukatı desteğiyle, evin mal paylaşımındaki durumu doğru tespit edilip tarafların hakkaniyetli bir şekilde ayrılması sağlanabilir.
Evlenmeden Önce Alınan Ev Boşanınca Kimin Olur? Sık Sorulan Sorular
1. Eşimle evlenmeden önce aldığım ev, boşanınca paylaşılacak mı?
Hayır, evlilik öncesi alınan ev kural olarak kişisel maldır ve boşanmada paylaşılmaz. Evin tamamının bedeli evlilik öncesi ödenmişse, diğer eşin bu evde mülkiyet hakkı olmaz. Ancak evin kredisi evlilikte de ödendiyse, o ödenen kısım için diğer eşe bir alacak hakkı doğabilir.
2. Evlilikten önce aldığım evin taksitlerini birlikte ödedik, eşim evde hak iddia edebilir mi?
Evin tapusu sizde kaldığı sürece diğer eş evin sahibi olamaz, ancak evlilik içinde ödediği taksitler için hak talep edebilir. Mahkeme, evlilik süresinde yapılan ödemelerin oranına göre eşinize katılma alacağı veya değer artış payı alacağı olarak bir miktar ödenmesine karar verebilir.
3. Eşimin evlilik öncesi aldığı evi var, boşandıktan sonra ben orada oturmaya devam edebilir miyim?
Eşinizin evlilikten önce aldığı ev onun kişisel malı olduğundan, boşanma sonrasında ev üzerindeki hakları ona ait olacaktır. Eğer mahkemece size o evde belirli bir süre oturma hakkı tanınmadıysa (örneğin nafaka veya çocukların velayeti dolayısıyla geçici tahsis gibi özel bir durum yoksa), o evde boşanma sonrası oturma hakkınız sona erer. Aile konutu şerhi boşanma ile kalkar ve ev sahibinin tasarrufuna geçer.
4. Evlendikten sonra evimi eşimin üzerine yaptım, şimdi boşanıyoruz. Evi geri alabilir miyim?
Evlilik sırasında tamamen gönüllü şekilde eşinize yaptığınız tapu devri hukuken bağış sayılır. Bu durumda ev artık eşinizin kişisel malı olmuştur. Boşanmada evi geri almanız genellikle mümkün olmaz çünkü mülkiyeti isteyerek devretmiş sayılırsınız. Ancak evi devrederken bir sözleşme veya şart konulmuşsa ya da hile/zorla yaptığınızı iddia edebiliyorsanız, hukuki süreçte bunu kanıtlamanız gerekir ki bu oldukça zordur.
5. Eşim evlilik öncesi evini boşanmadan kısa süre önce başkasına satıp parasını sakladı, ben hakkımı alabilir miyim?
Eğer eşiniz boşanma davası açılmadan hemen önce kişisel malı olan evini satıp mal kaçırma amacı güttüyse, bu durumda o ev aslında paylaşıma girmeyecek bir mal olduğu için doğrudan mal kaçırma söz konusu olmaz. Eşinizin evlilik öncesi evinin satış bedeli kişisel mal varlığıdır. Ancak, eğer o parayı evlilik içinde edinilen başka bir mala aktardıysa veya bazı işlemlerle sizin katılma alacağınızı etkilemeye çalıştıysa, mahkeme bunu inceleyebilir. Yine de evlilik öncesi mal olduğu için, o evin değeri üzerinden genellikle talepte bulunamazsınız, yalnızca evlilik içinde yapılan katkılar varsa onları talep edebilirsiniz.
