Boşanma sürecinde araçların paylaşımı da önemli bir konudur. Eşlerden birinin evlenmeden önce satın aldığı bir otomobil varsa, evlenmeden önce alınan araba boşanınca kimin olur sorusu akla gelir. Kanun gereği, evlilik öncesi alınan araba, tıpkı diğer evlilik öncesi edinimler gibi, kişisel mal kabul edilir. Bu durumda araç, boşanmada kural olarak kimin adına kayıtlıysa onda kalır. Ancak arabanın alım şekli ve evlilik süresince yapılan ödemeler gibi hususlar, bazı hak taleplerine yol açabilir.
Kişisel Mal Kapsamında Arabalar
Türk Medeni Kanunu’na göre, mal rejiminin tasfiyesi sırasında kişisel mallar paylaşım dışında tutulur. Evlilik tarihinden önce bir eşin edindiği araba, Medeni Kanun m.220’ye göre o eşin kişisel malıdır ve boşanmada diğer eş bu araba üzerinde hak talep edemez. Yani evlilik öncesi alınmış ve bedeli ödenmiş bir araç, boşanma halinde aracı satın alan eşte kalır. Örneğin, siz evlenmeden önce bir otomobil aldıysanız ve araç sizin üzerinize kayıtlıysa, boşanma sonrasında da araç size ait olmaya devam edecektir.
Bu konuda Yargıtay kararları da aynıdır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, evlilik öncesi edinilen aracın kişisel mal olduğunu, mal paylaşımında dikkate alınmayacağını belirtmiştir. Dolayısıyla, anlaşılmış bir mal rejimi sözleşmesiyle aksi kararlaştırılmadıkça, evlilik öncesi alınan araba diğer eşe devredilmez.
Evlilik Sırasında Yapılan Ödemeler ve Katkılar
Eğer evlenmeden önce alınan arabanın taksitleri veya kredi borcu evlilik içinde ödenmeye devam etmişse, diğer eş bu ödemeler nedeniyle katılma alacağı talep edebilir. Örneğin, düğünden hemen önce krediyle alınmış bir araç düşünelim; evlendikten sonra da birkaç yıl boyunca eşler ortak bütçeden bu krediyi ödediler. Boşanma halinde, aracın mülkiyeti yine kimin adına kayıtlıysa onda kalacak, fakat diğer eş evlilik içinde yapılan ödemelerin kendi payına düşen kısmını parasal olarak isteyebilecektir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi kararları, evlilik birliği içinde aracın borcuna yapılan ödemelerin oranlanarak hesaplanması ve diğer eşe bir alacak hakkı tanınması gerektiğini göstermektedir. Yani araç kişisel mal, ancak evlilik süresindeki ödemeler edinilmiş mal olarak değerlendirilir ve bu kısım üzerinden diğer eşe ödeme yapılır.
Benzer şekilde, eğer diğer eş aracın değerini artıran bir katkı sağlamışsa (örneğin pahalı bir aksesuar taktırma veya aracı yenileme masrafını karşılama), değer artış payı alacağı gündeme gelebilir. Bu taleplerin amacı, diğer eşin parasal katkısının boşa gitmemesidir. Ancak bu gibi durumlarda dahi aracın kendisi yine sahibi olan eşte kalmaya devam eder; söz konusu olan sadece maddi bir alacak talebidir.
Eşler Arasında Aracın Devri (Hediye Edilmesi)
Bazı durumlarda eşlerden biri, kendi adına olan aracı evlendikten sonra diğer eşin üstüne tescil ettirebilir. Eğer bu işlem bir satış karşılığı olmaksızın yapıldıysa, hukuken bağış olarak değerlendirilir. Bağışlanan araç, artık diğer eşin kişisel malı haline gelir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2011 tarihli bir kararında, kocanın kendi parasıyla aldığı arabayı sırf eşini mutlu etmek için onun adına tescil etmesini bağış (hibe) kabul etmiş ve aracın kadının kişisel malı olduğunu belirtmiştir. Bu durumda ilk eş boşanmada o aracı geri isteyemez, çünkü mülkiyeti karşı tarafa kendi rızasıyla devretmiştir.
Dolayısıyla, evlilik sırasında aracınızı eşinize hediye ettiyseniz ve üzerine geçirdiyseniz, boşanma halinde araç tamamen eşinizin olarak kabul edilecektir. Tapuda veya trafik tescil kaydında kimin adı görünüyorsa, araç onundur. Bu tür devir işlemlerinin geri dönüşü genellikle mümkün olmaz; ancak çok istisnai olarak dolandırıldığınızı veya zorlandığınızı kanıtlarsanız hukuki işlem yapılabilir.
Evlenmeden Önce Alınan Araba Boşanınca Kimin Olur? Sonuç
Evlilik öncesi alınan bir araba, genel kural olarak boşanmada kimin aldıysa onda kalır ve kişisel mal sayıldığı için diğer eş bu aracı paylaşım kapsamında talep edemez. Aracın evlilik sırasında kullanımı veya masraflarına katılım, yalnızca maddi alacak talepleri doğurabilir fakat mülkiyet durumunu değiştirmez. Yani araç sizin evlilik öncesi malınız ise, boşandıktan sonra da sizin malınız olmaya devam eder. Ancak, evlilik içinde aracın borçlarına yapılan ödemeler veya eşin yaptığı değer artırıcı katkılar varsa, bu konularda hakkaniyete uygun bir dengeleme yapılır. Sonuç olarak, evlenmeden önce alınan araba boşanmada genellikle sahibi eşte kalır. Herhangi bir hak kaybına uğramamak için bu süreçte deneyimli bir İstanbul boşanma avukatı ile hareket etmek ve yasal hakları doğru şekilde talep etmek önemlidir. İstanbul boşanma avukatı desteği sayesinde, araçla ilgili mal paylaşımı hususu doğru değerlendirilerek tarafların menfaatleri korunabilir.
Sık Sorulan Sorular
1. Eşim evlenmeden önce bir araba aldı, boşanınca o arabayı paylaşabilir miyiz?
Hayır, eşinizin evlilikten önce aldığı araba onun kişisel malıdır ve boşanmada ortak paylaşılmaz. Araba kimin adına kayıtlıysa onda kalır. Sadece evlilik içinde araba için birlikte yapılan ödemeler varsa, bunların karşılığını talep etme hakkınız olabilir ama arabayı alamazsınız.
2. Evlilikten önce aldığım arabayı evlendikten sonra birlikte ödedik, eşim hak talep edebilir mi?
Araba sizin adınıza kayıtlı olduğu için mülkiyeti sizde kalır. Ancak eşiniz, evlilik süresince arabanın kredi taksitleri ya da masrafları için ortak bütçeden ödeme yapmışsa, bu ödemelerin yarısını alacak olarak talep edebilir. Mahkeme, yapılan katkıyı hesaplayarak size aracın kendisini, eşinize de parasal hakkını verecektir.
3. Aracıma evlilik sırasında yaptığımız değer artırıcı masraflar (modifikasyon, bakım) için eşim para istedi, bu mümkün mü?
Eğer eşiniz, sizin aracınıza evlilik boyunca önemli bir maddi katkı yaptıysa (örneğin arabanın motor yenileme masrafını ödedi), boşanma halinde bu katkısının değer artışı üzerindeki payını talep edebilir. Buna değer artış payı alacağı denir. Bu, aracın o oranda değer kazanması durumunda ortaya çıkar. Eşinizin katkısı hesaplanır ve uygun görülen miktar size borç olarak çıkabilir. Ancak bu, arabanın mülkiyetini etkilemez; araba yine sizde kalır, sadece eşinize para ödenmesine karar verilebilir.
4. Eşim evlilikten önceki arabamı benim rızam olmadan sattı veya üzerine geçirdi, ne yapabilirim?
Eşiniz sizin evlilik öncesi aldığınız aracı sizin onayınız olmadan kendi üstüne geçiremez veya satamaz, çünkü mülkiyet sizdedir. Eğer böyle bir durum olduysa hukuki olarak hakkınızı arayabilirsiniz. Aile konutu gibi durumlar dışında, evlilik tek başına diğer eşe malınızı satma yetkisi vermez. Boşanmadan önce aracınızı eşinizin habersiz satmaması için aracın kayıtlarına tedbir koydurabilirsiniz. Eğer usulsüz bir devir yapıldıysa, boşanma sürecinde bunu mahkemeye bildirip düzeltilmesini isteyebilirsiniz.
