Boşanma sürecine giren kişiler bazen davayı sonlandırmaktan vazgeçmek isteyebilir. Eşler arasındaki barışma veya fikir değişikliği durumlarında, davacı eş açtığı boşanma davasını geri çekme yoluna gidebilir. Bu noktada merak edilen konulardan biri, boşanma davasından vazgeçmek için belli bir süre kısıtlaması olup olmadığıdır. Boşanma davasından vazgeçme süresi, davanın hangi aşamasına kadar feragat edilebileceğini ifade eder. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, davacı taraf hüküm kesinleşinceye kadar davasından vazgeçebilir. Bu, boşanma davasının her aşamasında – belli istisnalar dışında – davadan feragatin mümkün olduğu anlamına gelir. Aşağıda, boşanma davasının çeşitli aşamalarında vazgeçme hakkının nasıl kullanılabileceği detaylı şekilde açıklanmaktadır.
Dava Devam Ederken Hangi Aşamalara Kadar Vazgeçilebilir?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m.310 uyarınca, davacı ilk duruşmadan kararın kesinleşmesine kadar her zaman feragat edebilir. Bu kapsamda boşanma davasının başından sonuna kadar, karar kesinleşmeden önce davadan vazgeçme veya feragat hakkı vardır. Örneğin:
- Dilekçe aşamasında: Davalı taraf henüz cevap dilekçesini vermemişse, davacı “davanın geri alınması” yoluyla da davasını geri çekebilir (bu durumda davalının onayı aranır). Ancak feragat için davalının onayı gerekmez.
- Ön inceleme ve tahkikat aşamasında: Delillerin toplandığı, tanıkların dinlendiği süreçte davacı her zaman feragat dilekçesi sunarak davadan vazgeçebilir.
- Karar aşamasında: Mahkeme henüz hükmünü açıklamamışsa, davacı son ana kadar feragat etme hakkına sahiptir. Hakim karar vermeden önce böyle bir talep gelirse, artık hüküm tesis etmeyip feragat nedeniyle davanın düşmesine karar verir.
Görüldüğü gibi, boşanma davasının açılışından hakim hükmünü verip karar kesinleşinceye dek davacı tarafın vazgeçme hakkı teorik olarak saklıdır. Ancak burada kritik bir nokta, hükmün kesinleşmesi ifadesidir. Bu, karar verilip de istinaf/temyiz sürelerinin dolmasıyla hüküm kesinleşir. O noktaya kadar vazgeçme mümkündür.
Hüküm Verildikten Sonra Vazgeçme
İlginç bir şekilde, hukukumuzda hüküm verildikten sonra bile davadan vazgeçmeye imkan tanıyan hükümler bulunmaktadır. HMK m.310/2’ye göre, eğer feragat beyanı karar verildikten sonra yapılırsa, taraflar kanun yoluna başvurmuş olsalar bile dosya istinaf veya temyiz incelemesine gönderilmez; ilk derece mahkemesi feragat doğrultusunda ek bir karar verir. Bu, pratikte şu anlama gelir: Diyelim ki mahkeme boşanma kararı verdi ancak taraflar temyize gitti. Bu süreçte davacı eş pişman olup feragat ettiğini bildirirse, Yargıtay dosyayı incelemeden mahkemeye geri gönderir ve mahkeme feragat nedeniyle davanın düşmesine ilişkin bir ek karar çıkartır. Bu durumda boşanma kararı hükümsüz kalır ve evlilik birliği devam eder. Ancak burada feragat eden tarafın, feragat beyanının karşı tarafça temyiz edilip edilmediğine bakılmaksızın, bu hakkı kullanabildiğini görüyoruz. Elbette, karar kesinleşmişse (yani temyiz süreleri de bitmiş ve boşanma hükmü kesin olmuşsa) artık vazgeçmek mümkün değildir; boşanma gerçekleşmiştir. Bu aşamadan sonra, ancak taraflar yeniden evlenerek evlilik birliğini kurabilirler.
Davalının Rızası ve Vazgeçme Hakkının Kullanımı
Boşanma davasından vazgeçme konusunda davalının rızası, sadece “davanın geri alınması” denilen usuli durumda önem taşır. Eğer davacı, davalının cevap dilekçesinden önce davasını geri almak isterse bu davalının onayına bakılır. Fakat davalının onay vermemesi halinde bile, davacı yine de feragat yolunu seçerek davayı bitirebilir. Feragatte davalının rızası aranmaz; ancak davalı istemezse kendi açacağı (veya açmış olduğu) bir karşı dava ile boşanma sürecini tek taraflı sürdürebilir.
Davalı eşin rızası olmasa bile feragat edilebilmesi, davacının vazgeçme süresini pratikte genişletir. Bu da davacıya, davanın herhangi bir anında “tek taraflı olarak” süreci sonlandırabilme gücü verir. Tabii bu hakkın kullanılmasının yukarıda belirtildiği üzere bazı sonuçları ve kısıtları da olacaktır (yargılama giderlerinin yüklenilmesi, aynı sebeple yeniden dava açılamaması gibi).
Boşanma Davasından Vazgeçme Süresi Sonuç
Boşanma davasından vazgeçme süresi, karar kesinleşinceye kadar devam eden bir süreçtir. Yani, davayı açan eş, hüküm kesinleşene dek davadan feragat edebilir ve boşanma talebini geri çekebilir. Bu, davanın en başından temyiz aşamasına kadar geniş bir zaman aralığını kapsar. Ancak her aşamada vazgeçmenin usulü biraz farklı olabilir ve bazı noktalar göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle karar verildikten sonra vazgeçme gibi istisnai durumlar, usul hükümlerince düzenlenmiştir ve dikkatli yürütülmesi gerekir. Genel itibariyle, boşanma davasından vazgeçme konusunda katı bir süre sınırlaması yoktur. Önemli olan, karar kesinleşmeden önce harekete geçilmesidir. Bu süreçte tereddüt yaşayan veya barışma ihtimali beliren eşlerin, adımlarını hukuki danışmanlık alarak atmaları faydalı olacaktır. Aksi takdirde, yanlış zamanda veya yanlış şekilde vazgeçme girişimleri istenmeyen sonuçlar doğurabilir. İstanbul boşanma avukatı desteğiyle hareket etmek, hem vazgeçme hakkının doğru kullanılmasını hem de hak kaybı yaşanmamasını sağlayacaktır. Boşanma gibi kritik bir konuda sürelerin ve hakların doğru yönetilmesi, sürecin sağlıklı şekilde sonuçlanması için elzemdir. Sonuç olarak, doğru zamanda ve uygun yöntemle yapıldığı sürece boşanma davasından vazgeçmek mümkündür ve hukukumuz bu esnekliği davacılara tanımaktadır. Bu esnekliği bilinçli kullanmak için uzman bir İstanbul boşanma avukatı ile çalışmak yararlı olacaktır.
Boşanma Davasından Vazgeçme Süresi Sık Sorulan Sorular
Boşanma davasından ne zamana kadar vazgeçebilirim?
Karar kesinleşinceye kadar davadan vazgeçebilirsiniz. Dava dosyası ister ilk dilekçe aşamasında olsun, ister yargılama sürüyor olsun, mahkeme hükmü kesinleşmeden feragat hakkınız vardır. Ancak karar kesinleştikten (yani boşanma kesin olduktan) sonra artık vazgeçme imkanı kalmaz.
Hakim boşanma kararı verdikten sonra fikrimi değiştirirsem ne yapabilirim?
Eğer karar henüz kesinleşmediyse (örneğin temyiz süresi devam ediyorsa veya dosya istinaf/temyiz aşamasındaysa), feragat yoluyla davadan vazgeçebilirsiniz. Bu durumda üst mahkeme inceleme yapmaz ve mahkeme boşanma kararını ortadan kaldıran bir ek karar verir. Ancak boşanma kararı kesinleşmiş ise, yapabileceğiniz bir şey yoktur; o evlilik sona ermiş demektir. Sadece eski eşinizle yeniden evlenme seçeneğiniz olabilir, çünkü hukuken evlilik birliği bitmiştir.
Anlaşmalı boşanmada duruşma günü vazgeçersem ne olur?
Anlaşmalı boşanma davasında, her iki eşin de duruşmada boşanma iradesini beyan etmesi zorunludur. Duruşma günü eşlerden biri boşanmaktan vazgeçerse veya mahkemeye gelmezse, anlaşmalı boşanma gerçekleşmez. Sonuç olarak evlilik devam eder.
Davadan vazgeçtiğimi beyan ettim ama sonra vazgeçme beyanımdan vazgeçebilir miyim?
Bu oldukça karmaşık bir durumdur. Genel olarak, bir kez feragat beyanında bulunduysanız ve mahkeme bunu karara bağladıysa, bu beyanınızdan dönemezsiniz. Feragat, tek taraflı irade beyanıyla gerçekleşir ve bağlayıcıdır. Bu nedenle, feragat kararı almadan önce çok iyi düşünmek gerekir.
