Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?

Apartmanda Evcil Hayvan Beslemenin Genel İlkeleri

Apartmanda evcil hayvan beslemek, son yıllarda özellikle kentleşmenin artmasıyla birlikte önemli bir gündem maddesi hâline gelmiştir. Komşuların hak ve menfaatlerinin korunması ile evcil hayvan sahiplerinin özgürlükleri arasındaki dengenin sağlanması, Türk hukuku çerçevesinde de sıkça tartışılmaktadır.

Bu kapsamda, Kat Mülkiyeti Kanunu ve yönetim planları gibi hukuki düzenlemeler büyük önem taşır. Evcil hayvanların apartmanda beslenmesinden doğabilecek gürültü, koku ve ortak alanların kullanımıyla ilgili sorunlar, bu düzenlemelerle çözüme kavuşturulmaya çalışılır. Ancak “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusunun yanıtı, birkaç temel kritere ve yargı kararlarına bağlıdır.

Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?

Birçok kişinin merak ettiği “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusunun cevabı, esasen yönetim planları ve Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesinde değerlendirilir. Temel olarak Türk hukuk sisteminde evcil hayvan beslemek yasak değildir; ancak bazı şartların sağlanması beklenir.

Bu şartların başında, diğer kat maliklerini rahatsız edecek durumların ortaya çıkmaması ve apartman yönetim planında özel bir yasaklayıcı hükmün bulunmaması gelir. Eğer yönetim planında evcil hayvanların beslenmesini yasaklayan açık bir hüküm varsa, bu hüküm mahkemelerce genellikle geçerli kabul edilir. Dolayısıyla kararın temel dayanağı, apartmana özgü yönetim planındaki düzenlemeler olmaktadır.

Kedi ve Köpek Beslemede Yaşanan Temel Sorunlar

Apartman dairelerinde en sık beslenen evcil hayvanlar arasında kedi ve köpekler bulunur. Kedi besleyen kişilere yöneltilen eleştiriler genellikle tüylerin ortak alanlara yayılması, koku ve hijyen konularına ilişkindir. Köpek besleyen kişiler içinse gürültü (havlama) ve agresif davranış sergileme ihtimali gibi konular gündeme gelir.

Bu tür sorunlar, komşularla yaşanabilecek anlaşmazlıkların temel sebebini oluşturur. Örneğin, bir köpeğin sürekli havlaması veya ortalığa pislik bırakması, diğer kat maliklerini ciddi şekilde rahatsız edebilir. Bu noktada hayvan sahibinin alacağı tedbirler (aşılar, eğitim, temizlik vb.) sorunun çözümünde büyük rol oynar. Aksi hâlde, komşuların bu rahatsızlığı mahkemeye taşıması ve hukuki süreç başlatılması söz konusu olabilir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun Son Kararı: 25 Ocak 2023

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, evcil hayvan besleme konusuna dair son dönemde aldığı kararlarda yönetim planlarının bağlayıcılığına vurgu yapmıştır. Özellikle 25 Ocak 2023 tarihli kararda, “Yönetim planında evcil hayvan beslenmesini yasaklayan bir hüküm varsa, bu hüküm geçerlidir” denilerek bu hususun altı çizilmiştir.

Ancak söz konusu karar, toplumda farklı görüşlere de yol açmıştır. Bir kesim, bu düzenlemenin evcil hayvan sahiplerinin özgürlüklerini kısıtladığını savunurken; diğer bir kesim, binadaki diğer kat maliklerinin huzurunu korumak için bu tür yasakların gerekli olduğunu ileri sürmektedir. Yargıtay ise temel dayanağı yönetim planlarının oluşturduğu bu hususta, komşu hakları ve toplu yaşam kurallarını koruma amacını gözetmektedir.

Yönetim Planı Nedir ve Neden Önemlidir?

Yönetim planı, Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre hazırlanan ve apartman veya sitelerde ortak yaşamı düzenleyen hukuki bir belgedir. Bu plan, kat maliklerinin hak ve sorumlulukları, ortak alanların nasıl kullanılacağı, yöneticinin görevleri ve yönetimle ilgili diğer hususları içerir. Tapu müdürlüğünde tescil edilen yönetim planı, tüm kat maliklerini ve onların külli-cüzi haleflerini bağlar.

Bu bağlayıcılık, yönetim planına aykırı davranışları hukuken yaptırıma elverişli hâle getirir. Örneğin, yönetim planında “binadaki bağımsız bölümlerde kedi veya köpek beslemek yasaktır” şeklinde bir hüküm bulunuyorsa, kat maliklerinin bu yasağa uyması zorunludur. Dolayısıyla “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusunun cevabı, büyük ölçüde bu belgeye dayanır.

Yönetim Planında Evcil Hayvan Beslemekle İlgili Düzenleme Yoksa

Eğer yönetim planında evcil hayvan beslemesine dair açık bir yasak yoksa, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. maddesi devreye girer. Bu maddeye göre, kat malikleri “doğruluk kurallarına” uymak ve komşularına rahatsızlık vermemekle yükümlüdür. Yani, gürültü, koku, hijyen eksikliği gibi konularda rahatsızlık yaratan durumlar söz konusu değilse, bağımsız bölümde evcil hayvan beslenmesine hukuken engel yoktur.

Böyle bir durumda, eğer komşular rahatsızlık iddiasıyla şikâyette bulunursa, mahkeme bilirkişi incelemesiyle bu rahatsızlığın derecesini tespit eder. Rahatsızlık ciddi boyuttaysa ve hayvan sahibinin sorumluluğundan kaynaklanıyorsa, mahkeme evcil hayvanın evden uzaklaştırılmasına hükmedebilir. Aksi hâlde, hayvan beslemeye devam edilebilir.

Yönetim Planında Yasaklanmışsa

Yönetim planında “bağımsız bölümlerde kedi, köpek gibi evcil hayvanlar beslenemez” şeklinde net bir hüküm bulunması hâlinde ise, hukuki süreç daha farklı işler. Yargıtay uygulamalarına göre, bu hüküm bütün kat maliklerini bağlayan bir sözleşme niteliğindedir. Bu nedenle yönetim planındaki yasağın varlığı tespit edildiğinde, mahkeme genellikle hayvanın tahliyesine karar verir.

Öte yandan, bazı durumlarda mahkemeler, yönetim planında yer alan bu tür yasaklayıcı hükümlerin Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi ya da Hayvanları Koruma Kanunu’ndaki düzenlemelerle çelişip çelişmediğini inceler. Eğer hayvanın kimseye rahatsızlık vermediği ve özel bir hassasiyetin söz konusu olmadığı anlaşılıyorsa, yargısal yaklaşım farklı şekillenebilir. Ancak temel kural, yönetim planındaki yasak hükmüne öncelikle itibar edilmesidir.

Hayvanları Koruma Kanunu Çerçevesinde Konunun Değerlendirilmesi

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, tüm hayvanların yaşam hakkını güvence altına almayı amaçlar. Bu kanun kapsamında, evcil hayvan sahiplerinin hayvanlarını koruma, kollama ve uygun koşullarda besleme yükümlülüğü düzenlenmiştir. Dolayısıyla, insan ve hayvan arasındaki sevgi ve dostluk bağı yasal zeminde de desteklenmektedir.

Ancak bu koruyucu hükümler, başka sakinleri rahatsız etme hakkını vermez. Kanun, hayvan sahiplerine gerekli tedbirleri alma zorunluluğu yükler. Gürültünün önlenmesi, hijyen koşullarının sağlanması, agresif davranışlara karşı önlem alınması gibi sorumluluklar, bu kanun aracılığıyla hatırlatılır. Yani “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusu, hayvan hakları ile komşuluk hukuku arasındaki denge çerçevesinde yanıtlanmalıdır.

Yargıtay Kararları Işığında Ortak Alanlarda Kedi Köpek Evcil Hayvan Beslenmesi

Ortak alanlarda evcil hayvan beslenmesine ilişkin Yargıtay kararları, genellikle bu alanlarda hayvanların serbest dolaşımının sınırlanması yönündedir. Zira ortak alanlar, tüm kat maliklerinin kullanımına açıktır ve bu alanlarda koku, gürültü veya saldırgan davranış gösteren bir hayvanın varlığı, diğer sakinlerin haklarını kısıtlayabilir.

Ancak Yargıtay, hayvanların ortak alanları sadece geçici olarak kullanması (örneğin tuvalet ihtiyacı veya kısa yürüyüşler) durumunda, tarafların iyi niyetle hareket etmesi beklentisini de defalarca vurgulamıştır. Burada kritik nokta, hayvan sahibinin sorumluluklarını bilerek hareket etmesi ve gerekirse hayvanı kontrol altında tutacak önlemleri almasıdır.

Komşuluk Hukuku İlkeleri

Komşuluk hukuku, kişilerin mülkiyet hakkını kullanırken birbirlerini rahatsız etmemelerini esas alır. Gürültü, pislik, kötü koku ya da saldırgan davranışlar, evcil hayvan beslemenin en çok şikâyet edilen yönleridir. Bu nedenle kedi veya köpeğin özellikle gece saatlerinde havlaması veya sıkça ortak alanlara pislik bırakması, komşuluk hukukunun ihlaline yol açar.

Türk hukuk sisteminde, bu tür rahatsızlıklar çoğunlukla mahkeme kanalıyla değerlendirilir. Mahkemeler, somut olayda rahatsızlığın derecesini, ses seviyesini ve komşuların şikâyet sıklığını göz önünde bulundurarak karar verir. Gerektiğinde bilirkişiden rapor alınır ve hayvanın ortamdan uzaklaştırılması, bazen de temelli tahliye istenir.

Evcil Hayvan Sahibinin Sorumlulukları ve Yükümlülükleri

Evcil hayvan sahipleri, hayvanlarının bakım, sağlık ve eğitim ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülükler hem 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu hem de Borçlar Kanunu ve komşuluk hukuku kapsamındaki düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Örneğin, veteriner kontrollerini aksatmamak, aşılarını yaptırmak ve hayvanın çevreye vereceği olası zararları önleyici tedbirler almak, temel sorumluluklar arasında yer alır.

Aynı zamanda, apartman yaşamında, evcil hayvanın kontrolsüz şekilde gürültü yapmaması ve ortak alanlarda diğer sakinlerin huzurunu bozmaması gerekir. Aksi durumda, “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusuna gerek kalmaksızın komşuların rahatsızlığı ve hukuki süreçler devreye girer. Bu nedenle, hayvan sahiplerinin iyi niyet ve sorumluluk çerçevesinde hareket etmesi büyük önem taşır.

Evcil Hayvan Beslemeye Karşı Çıkanların Hakları ve Sorumlulukları

Bir apartmanda hayvan beslenmesinden rahatsız olan sakinlerin de hukuken korunan hakları vardır. Bu haklar, komşuluk hukuku ve Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. maddesinde belirtilen “rahatsız etmeme” yükümlülüğüne dayanır. Gürültü, koku veya saldırganlık şikâyetleri, belgeler ve tanık beyanlarıyla mahkemeye taşınabilir.

Bununla birlikte, hayvan sahibini doğrudan taciz veya hayvana zarar verme girişimi söz konusu olduğunda, bu tavır da hukuka aykırı olacaktır. Evcil hayvan beslenmesinden rahatsız olan kişiler, sorunu öncelikle apartman yönetimi aracılığıyla çözmeye çalışmalı; sonuç alınamaması hâlinde ise yasal yollara başvurmalıdır.

Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı Çözüm Önerileri ve Uzlaşma Yolları

Taraflar arasındaki ihtilafların mahkeme yoluna gitmeden çözülmesi için uzlaşma genellikle daha sağlıklı bir yöntemdir. Apartman yönetimi, hayvan sahibi ve rahatsız olan komşular bir araya gelerek ortak bir protokol oluşturabilir. Bu protokolde, gürültü seviyesinin azaltılması, ortak alanların temiz tutulması gibi hususlara dair somut tedbirler belirlenebilir.

Uzlaşma yoluyla sağlanan çözümler, hem komşuluk ilişkilerini korur hem de yargılama süreçlerinin uzun ve masraflı olmasının önüne geçer. Ayrıca, tüm tarafların rızasıyla oluşturulan bu tür çözümler, mahkeme kararlarına oranla daha kalıcı olma eğilimindedir. Uzlaşma sürecinde arabuluculuk hizmetlerinden yararlanmak da önemli bir seçenektir.

Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?

Mahkeme sürecine taşınan anlaşmazlıklarda, bilirkişi incelemesi genellikle belirleyici rol oynar. Bilirkişiler, hayvanın gürültü derecesini, ortak alanlardaki kirlenme durumunu ve hatta saldırganlık düzeyini inceleyerek hâkime rapor sunar. Bu raporlar, davanın sonucunu yakından etkiler.

Yönetim planında açık bir yasak yoksa veya yasak hükmünün hukuka uygunluğu tartışmalıysa, bilirkişinin saptayacağı somut veriler karara yön verecektir. Eğer bilirkişi raporu, evcil hayvanın kimseye zarar vermediğini ya da ciddi bir rahatsızlık oluşturmadığını gösteriyorsa, genellikle hayvanın evde kalmasına izin verilir. Tersi durumda, evcil hayvanın tahliyesi veya daha sıkı tedbirlerin alınması söz konusu olabilir.

Sonuç: Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?

“Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” sorusunun cevabı, büyük oranda binaya özgü yönetim planında yer alan hükümlere, Kat Mülkiyeti Kanunu’na ve Yargıtay içtihatlarına dayanır. Yönetim planında yasaklayıcı bir hüküm bulunuyorsa, çoğu durumda mahkeme evcil hayvanın tahliyesine karar vermektedir. Eğer yönetim planında yasaklayıcı bir hüküm yoksa, hayvan sahibinin sorumluluklarını tam olarak yerine getirmesi gerekir.

Sonuç olarak, evcil hayvan sahiplerinin hakları ile komşuların huzur ve düzen talebi arasında hassas bir denge söz konusudur. Hayvanların refahını koruyan yasal düzenlemeler, komşuluk hukukuyla birleşerek her iki tarafı da korumaya çalışır. Uygulamada ortaya çıkacak uyuşmazlıkların ise hukuk çerçevesinde ve uygarca çözülmesi, toplu yaşamın temel gerekliliklerindendir. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi olarak “Apartmanda Evcil Hayvan Beslemek Yasak Mı?” konusunda destek sunuyoruz. Av. Tolga ÇELİK  ve Av. M. Nur BAŞTÜRK olarak müvekkillerimizin her aşamada yanındayız.