Anlaşmalı Boşanmada İntifa Hakkı
Anlaşmalı boşanma, çekişmeli yargılama gerektirmeden sonuçlanan ve mahkemenin de onayıyla kesinleşen bir süreçtir. Bu süreçte düzenlenen protokol, tarafların bütün konular üzerinde anlaştığını gösterir. İntifa hakkı, boşanma sürecinde en sık tartışılan konulardan biridir. Çünkü bir taşınmazı kullanma ve ondan yararlanma konusunda tarafların beklentileri farklı olabilir.
Bu makalede, anlaşmalı boşanmada intifa hakkı konusunun hukuki boyutlarını, tarafların özgür iradelerini ortaya koymalarının önemini ve hakimin rolünü detaylıca ele alacağız. Ayrıca taraflar arasındaki uzlaşmanın nasıl bağlayıcı sonuçlar doğurduğuna da değineceğiz.
İntifa Hakkı Nedir?
İntifa hakkı, bir taşınmazdan (örneğin bir konuttan) yararlanma ve kullanma yetkisini içeren, ancak mülkiyet devrini kapsamayan sınırlı bir ayni haktır. Bu hak, taşınmazın sahibi dışındaki bir kişiye tanınır. İntifa hakkı sahibinin, taşınmazı kullanma ve ondan gelir elde etme yetkisi bulunur. Ancak taşınmazın mülkiyeti yine asıl malikine aittir.
- İntifa hakkı, resmi bir sözleşme veya mahkeme kararıyla kurulabilir.
- Tapuya şerh edilmesi durumunda, üçüncü kişilere karşı da hüküm ifade eder.
- Boşanma protokolünde açıkça düzenlenebilir ve hakimin onayıyla kesinleşir.
Anlaşmalı Boşanma ve İntifa Hakkı İlişkisi
Anlaşmalı boşanmada, taraflar boşanmaya dair tüm hususlarda anlaştıkları gibi, taşınmaz mal paylaşımında da uzlaşmaya varırlar. İntifa hakkının anlaşmalı boşanma protokolüne eklenmesi, çoğunlukla taraflardan birinin barınma ihtiyacı veya düzenli gelir elde etme talebinden kaynaklanır. Burada önemli olan, tarafların serbest iradelerinin ortaya çıkması ve hakimin de bu iradeyi doğrulamasıdır.
- Tarafların talebi üzerine, intifa hakkı belirli bir süre veya hayat boyu tanınabilir.
- İntifa hakkına ilişkin şartlar (süre, kapsam, kullanım şekli) protokolle ayrıntılı biçimde düzenlenmelidir.
Tarafların İradesi ve Hakimin Rolü
Hakim, anlaşmalı boşanma duruşmasında tarafları bizzat dinler ve protokolün tarafların serbest iradeleriyle hazırlandığına ikna olmak ister. İntifa hakkı da dahil olmak üzere, protokolde kararlaştırılan her düzenlemenin makul, adil ve rızaya dayalı olduğunu değerlendirmek zorundadır.
Eğer hakim, tarafların intifa hakkını kendi özgür iradeleri dışında kabul ettikleri izlenimine kapılırsa, bu hükmün geçerliliğini sorgulayabilir. Ancak tarafların açık bir şekilde anlaştığı ve hakkın koşullarını net bir biçimde belirlediği durumlarda, hakim protokolü onaylayarak bağlayıcı hale getirir.
İntifa Hakkının Koşulları ve Sınırları
Taraflar, intifa hakkının başlangıç ve bitiş süresini, kullanım şeklini ve gerekli sorumlulukları protokolde açıkça belirtmelidir. Aksi takdirde ilerde çıkabilecek uyuşmazlıklar davalara yol açabilir. İntifa hakkının sınırları, somut olayın özelliklerine ve tarafların anlaşmasına göre şekillenir.
Hak sahibi, taşınmazı kullanırken mülke zarar vermeme, bakım masraflarını üstlenme gibi yükümlülükler taşır. Aynı zamanda intifa hakkını devretme yetkisi, anlaşmanın içeriğine göre sınırlandırılabilir ya da tamamen yasaklanabilir.
Anlaşmanın Bağlayıcılığı
Anlaşmalı boşanma protokolü, hakimin onayıyla birlikte yargı kararı niteliği kazanır. Bu nedenle, protokolde yer alan intifa hakkı düzenlemesi de taraflar için bağlayıcı hale gelir. Taraflardan biri daha sonra pişman olsa bile, protokolde kararlaştırılan hükmü tek taraflı olarak değiştiremez.
Geçerlilik Şartları
- Tarafların boşanma protokolünde intifa hakkını açıkça belirtmesi.
- Hakimin, tarafları dinleyerek bu konuda rızanın varlığına kanaat getirmesi.
- Mahkemece onaylanmış protokolün, taraflarca imzalanması ve kesinleşmesi.
Sonuç
Anlaşmalı boşanma, tarafların iradelerini özgürce ortaya koymaları ve hakimin bu iradeyi tasdik etmesiyle sonuçlanan bir süreçtir. Protokolde düzenlenen intifa hakkı, kararın kesinleşmesiyle birlikte güçlü bir hukuki korumaya kavuşur. Tarafların, taşınmazdan yararlanma konusundaki iradelerini netleştirmeleri ve bu konuyu titizlikle protokole yazmaları, ileride yaşanacak uyuşmazlıkların önüne geçer. Böylece anlaşmalı boşanmada intifa hakkı, tarafların hukuki güvencesini sağlar ve barışçıl bir çözümü destekler. Çelik & Baştürk Hukuk ve Danışmanlık Ofisi olarak Anlaşmalı Boşanmada İntifa Hakkı konusunda destek sunuyoruz. Av. Tolga ÇELİK ve Av. M. Nur BAŞTÜRK olarak müvekkillerimizin her aşamada yanındayız.
Sık Sorulan Sorular
Anlaşmalı boşanmada intifa hakkı hangi süreyle tanınır?
Süre tamamen tarafların anlaşmasına ve hakimin onayına bağlıdır. Süreli veya süresiz (hayat boyu) intifa hakkı tanınması mümkündür.
İntifa hakkı tapuda tescil edilmeli midir?
Tapuya şerh edilmesi, hakkın üçüncü kişilere karşı korunmasını sağlar. Protokolde kararlaştırıldıktan sonra tapu müdürlüğünde gerekli işlemlerin yapılması önerilir.
Hakim, intifa hakkını kabul etmek zorunda mıdır?
Hakim tarafların serbest iradeyle bu konuda anlaştığını görürse onaylamak zorundadır. Ancak anlaşmanın kamu düzenine aykırı olması veya tarafların iradesinin sakatlandığına dair şüphe varsa hakim kabul etmeyebilir.
İntifa hakkına rağmen malik taşınmazı satabilir mi?
Malik taşınmazı satabilir. Ancak intifa hakkı tapuya şerh edilmişse, bu hak satıştan sonra da devam eder ve yeni malik de bu hakkın yükümlülüğünü üstlenir.
