Eşinizle boşanma konusunda anlaştıysanız ve süreci bir avukat olmadan yürütmek istiyorsanız, avukatsız anlaşmalı boşanma dilekçesi hazırlayarak davayı kendiniz açabilirsiniz. Doğru adımları izlediğinizde, avukatsız anlaşmalı boşanma dilekçesi ile tek celsede boşanmak mümkün hale gelir. Bu yazımızda, hangi şartların sağlanması gerektiğini, nelere dikkat etmeniz gerektiğini ve dilekçenizi hazırlarken Yargıtay kararlarının hangi noktalarda size rehber olabileceğini sade bir dille anlatacağız.
Anlaşmalı Boşanma Şartları Nelerdir?
Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinde düzenlenmiştir. Bu yolla boşanabilmek için kanunun aradığı bazı şartlar vardır:
- En az 1 yıl evlilik: Evlilik süreniz nikah tarihinden itibaren en az bir yılı doldurmuş olmalıdır. Kanunda açıkça “Evlilik en az bir yıl sürmüşse” denilmektedir. Eğer bir yıldan kısa süredir evliyseniz anlaşmalı boşanma mümkün değildir. Bu durumda çekişmeli boşanma yoluna gitmeniz gerekir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 13.11.2014 T., 2014/11460 E., 2014/22616 K. sayılı kararında, bir yıllık süre dolmadan açılan anlaşmalı boşanma davasının reddedilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Yani evlilik süresi şartı kesin bir koşuldur.
- Tarafların irade beyanı: Eşler, boşanma konusunda tam bir anlaşmaya varmış olmalıdır. Bu, ya birlikte mahkemeye başvurarak ortak dilekçe vermek suretiyle olur ya da eşlerden biri dava açtığında diğer eşin davayı kabul etmesiyle sağlanır. Her iki durumda da tarafların boşanma, velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konularda uzlaşmış olmaları gerekir.
- Mahkemede bizzat hazır bulunma: Anlaşmalı boşanma davasında her iki eşin de duruşmaya bizzat katılarak hakim huzurunda boşanma isteğini serbest iradeyle dile getirmesi şarttır. Avukatınız olsa bile bu davada kendiniz mahkemeye gitmek zorundasınız. Hakim, eşlerin özgür iradeyle anlaşma yapıp yapmadığını bizzat görmek isteyecektir.
- Boşanma protokolü hazırlama: Anlaşmalı boşanmada eşler, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu konusunda anlaştıklarını gösteren bir protokol sunarlar. Bu anlaşma metni, nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı gibi tüm önemli hususları içerir ve her iki eş tarafından imzalanır. Protokol, hakimin kabulüne sunulur; hakim uygun bulursa onaylar.
Yukarıdaki şartlar mevcutsa, anlaşmalı boşanma yoluyla tek celsede evliliği sonlandırmak mümkün hale gelir. Özellikle bir yıllık süre şartına dikkat edilmelidir. Yargıtay kararları, bir yıldan az süren evliliklerde taraflar anlaşmış olsalar bile, kanunen anlaşmalı boşanmanın yasak olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durumda dava çekişmeliye çevrilmeli veya süre dolduktan sonra yeniden açılmalıdır.
Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Eğer yukarıdaki koşulları sağlıyorsanız, anlaşmalı boşanma dilekçesi ve protokolünü kendiniz hazırlayabilirsiniz. Dilekçenizi yazarken dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:
- Dilekçe Başlığı ve Taraflar: Dilekçenizin başlığına “Anlaşmalı Boşanma Dava Dilekçesi” yazabilirsiniz. Yine Aile Mahkemesi’ne hitaben, davacı ve davalı eşin isim, adres gibi bilgilerini belirtin. Davacı sizseniz, davalı olarak eşinizin bilgilerini ekleyin.
- Evlilik Bilgileri: Evliliğinizin ne zaman yapıldığını (nikah tarihi), çocuklarınızın olup olmadığını, mevcutsa çocukların isim ve yaşlarını dilekçede başlangıçta özetleyin. Örneğin: “Davacı ile davalı 15.06.2018 tarihinde evlenmiştir. Bu evlilikten 1 çocuğumuz bulunmaktadır.”
- Anlaşma ve Boşanma Sebebi: Dilekçede eşinizle boşanma konusunda anlaştığınızı belirtin. Genellikle “Evlilik birliği temelinden sarsılmış olup taraflar boşanma konusunda uzlaşmıştır” şeklinde ifade edilir. Özel bir boşanma sebebi yazmanıza gerek yoktur; anlaşmalı boşanmada yaygın uygulama, TMK 166/3 gereği şiddetli geçimsizlik (evlilik birliğinin sarsılması) sebebine dayanmak ve tarafların anlaştığını vurgulamaktır.
- Boşanma Protokolüne Atıf: En önemli kısım, hazırladığınız anlaşma protokolüne atıf yapmaktır. Dilekçede “Ekte sunduğumuz … tarihli 2 (iki) sayfadan ibaret anlaşmalı boşanma protokolü tarafımızca imzalanmıştır. Boşanmanın mali sonuçları ve çocuğumuzun velayeti konusunda tam bir uzlaşıya varmış bulunmaktayız” gibi bir cümle ile protokolü mahkemeye sunduğunuzu belirtin. Protokol, dilekçenizin eki olmalıdır.
- Talepler: Anlaşmalı da olsa, dilekçenin sonuç kısmında mahkemeden ne istediğinizi net ifade edin: “Eşim … ile anlaşmalı olarak boşanmamıza, protokolde belirtilen şartların hükme geçirilmesine karar verilmesini talep ederiz.” Varsa harç yatırıldıktan sonra davalı eşin de imzasını taşıyan dilekçe ile başvurabilirsiniz.
- İki İmzalı Dilekçe (Opsiyonel): Anlaşmalı boşanmada isterseniz tek bir dilekçeyi her iki eş birlikte imzalayarak da mahkemeye verebilirsiniz (bu durumda eşlerden biri davacı, diğeri de davacı sıfatıyla ortak başvurmuş olur). Ancak uygulamada genellikle bir eş davacı, diğeri davalı olarak gösterilir ve davalı eş duruşmada “boşanmayı kabul ettiğini” beyan eder. İki imza ile verilmiş dilekçe de geçerlidir, bu tamamen tercih meselesidir.
Protokol Hazırlama: Dilekçeden ayrı olarak yazılacak anlaşma protokolü, boşanmanın tüm detaylarını içerir. Protokolde bulunması gereken başlıca hususlar şunlardır:
- Velayet: Çocuk varsa velayetin hangi eşe bırakılacağı ve diğer ebeveynin çocukla şahsi ilişki günleri (görüşme düzeni).
- Nafakalar: Çocuk için iştirak nafakası (örneğin aylık … TL), eş için isteniyorsa yoksulluk nafakası miktarı. Tarafların birbirlerinden nafaka talebi yoksa “nafaka talebimiz yoktur” şeklinde belirtilmeli.
- Mal paylaşımı: Evlilik malları veya eşyaları nasıl paylaşılacak, taraflar birbirinden mal rejimi alacağı talep etmiyorsa bunun da protokolde yazılması iyi olur (örn: “Taraflar karşılıklı olarak birbirlerinden mal rejimi alacağı talep etmeyeceklerdir.”).
- Tazminat: Maddi veya manevi tazminat talebi varsa miktar yazılmalı; yoksa feragat ettiği belirtilmeli.
- Diğer hususlar: Tarafların soyadı (kadın isterse evlilik soyadını bırakıp kızlık soyadına dönecek), düğün takıları veya ziynet eşyalarının paylaşımı gibi özel konular da kararlaştırılabilir.
Protokol, her iki eş tarafından imzalanmalı ve tarihlenmelidir. Duruşmada hakim protokolü taraflara yine soracaktır ve serbest iradeleriyle imzalayıp imzalamadıklarını teyit edecektir.
Mahkeme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Avukatsız anlaşmalı boşanma sürecinde, dilekçenizi ve protokolünüzü hazırlayıp dava açtıktan sonra mahkemenin belirleyeceği duruşma gününe her iki eş de katılmalıdır. Duruşmada hakim, tarafların gerçekten anlaşarak boşanmak isteyip istemediğini anlamak için çeşitli sorular sorar. Örneğin “Boşanmak istiyor musunuz? Protokoldeki şartları kabul ediyor musunuz? Nafaka ve tazminat konularında mutabık mısınız?” gibi sorular gelecektir. Bu sorulara özgür iradenizle protokolü imzaladığınızı ve boşanmak istediğinizi net bir şekilde söylemelisiniz.
Hakim ayrıca protokolü gözden geçirip, özellikle çocukların menfaatine aykırı bir durum olup olmadığına bakar. Eğer protokolde çocuk için hiç nafaka öngörülmemişse veya çok düşükse hakim bunu yeterli bulmayabilir. Ya da protokoldeki bazı maddeleri değiştirmenizi önerebilir. Ancak taraflar her konuda anlaştılarsa genellikle hakim protokolü onaylar.
Duruşmada dikkat: Avukatsız olduğunuz için mahkeme adabına uygun hareket etmeye özen gösterin. Hakim söz verdiğinde konuşun, karşı tarafı suçlayıcı uzun açıklamalara girmeyin (zaten anlaşmalı olduğu için çekişme yoktur). Kısa cevaplarla ve anlaşmaya vardığınızı vurgulayarak ifade verin.
Hakim her iki tarafın da rızasını teyit ettikten sonra çoğunlukla aynı duruşmada boşanma kararı verir. Karar verildikten sonra tutanakları imzalarsınız. Tek celsede boşanma böylece gerçekleşmiş olur. Kararın yazılması ve kesinleşmesi genellikle birkaç haftayı bulur. Karar kesinleştikten sonra nüfus kayıtlarına boşanma işlenir.
Yargıtay İçtihatları: Anlaşmalı boşanma kararı, genelde Yargıtay’a götürülmez çünkü taraflar zaten anlaşmıştır. Ancak Yargıtay kararları, anlaşmalı boşanmada usule ilişkin bazı noktaları netleştirmiştir. Örneğin, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi bir kararında, tarafların duruşmaya bizzat katılmaması halinde anlaşmalı boşanma şartlarının yerine gelmeyeceğini belirtmiştir. Bu nedenle bir eş duruşmaya gelmezse anlaşmalı boşanma gerçekleşmez. Nitekim, eşlerden biri ilk duruşmaya katılmazsa mahkeme davayı düşürmek zorunda kalacaktır (anlaşma sağlanamadığı için). Bu durumda ister istemez çekişmeli prosedüre geçilebilir veya dava sonlandırılır. Bu yüzden her iki eşin de duruşmada bulunması kuralına kesinlikle uymak gerekir.
Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Sonuç
Avukatsız anlaşmalı boşanma dilekçesi hazırlamak ve davayı yürütmek mümkündür. Önemli olan, kanunun aradığı şartları eksiksiz yerine getirmek ve protokolü her iki tarafı da tatmin edecek şekilde düzenlemektir. Özellikle evliliğiniz bir yılı doldurmuş olmalı ve boşanmanın tüm detaylarında eşinizle mutabık kalmalısınız. Usulüne uygun hazırlanmış bir dilekçe ve protokol ile çoğu zaman tek duruşmada evliliği bitirmek mümkün olacaktır.
Ancak unutmayın ki hukuki süreçlerde ufak hatalar bile sürecin uzamasına veya kararın bozulmasına neden olabilir. Protokolde atladığınız bir husus, ileride sorun çıkarabilir. Bu nedenle süreç her ne kadar “anlaşmalı” olsa da profesyonel destek almak yararınıza olacaktır. İstanbul Boşanma Avukatı desteği ile hazırlanan dilekçe ve protokol, kanuna uygun ve eksiksiz olacağından hakim tarafından daha sorunsuz onaylanır. Deneyimli bir İstanbul Boşanma Avukatı, haklarınızı koruyacak maddelerin protokole eklenmesini sağlar ve sürecin hızlı ilerlemesine yardımcı olur. Sonuç olarak, avukatsız da anlaşmalı boşanma yapılabilir fakat hukuki danışmanlık almak en sorunsuz sonucu elde etmenizi sağlar.
Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Sık Sorulan Sorular
Anlaşmalı boşanma davası açmak için mutlaka bir yıl beklemek şart mı?
Evet. Kanuna göre evliliğiniz en az 1 yıl sürmüş olmalı (TMK m.166/3). Bir yıldan kısa evliliklerde anlaşmalı boşanma yolu kapalıdır. Eğer 1 yıl dolmadan boşanmak istiyorsanız, çekişmeli olarak dava açmanız gerekir. Yargıtay, bir yıllık süre dolmadan sırf taraflar anlaştı diye boşanmaya karar verilemeyeceğini kesin içtihat haline getirmiştir. Bu nedenle sabırla bir yıl evlilik süresini tamamlamanız önemlidir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde neleri belirtmemiz gerekiyor?
Protokolde, boşanmanın tüm sonuçlarıyla ilgili anlaşmanızı yazıya dökmeniz gerekir. Özellikle velayet (çocukların kimde kalacağı ve görüş günleri), nafaka (çocuk için iştirak nafakası ve gerekirse eş için yoksulluk nafakası miktarı), maddi-manevi tazminat talepleri (varsa miktarları, yoksa talep olmadığının belirtilmesi) ve mal paylaşımı konuları protokolde açıkça düzenlenmelidir. Taraflar birbirinden mal veya para talebi olmayacaksa bunun da yazılması iyi olur. Protokol mümkün olduğunca detaylı ve net olmalıdır ki ileride uyuşmazlık çıkmasın.
Eşim duruşmaya gelmezse anlaşmalı boşanma kararı çıkar mı?
Hayır. Anlaşmalı boşanma için her iki eşin de hakimin karşısına çıkması ve boşanma iradelerini bizzat beyan etmesi zorunludur. Eşiniz duruşmaya gelmezse hakim anlaşmalı boşanma şartlarının gerçekleşmediğini kabul edecek ve çekişmeliye dönüşecektir. Bu yüzden duruşmaya her iki tarafın da katılımı şarttır. Eğer eşiniz gelemeyecek durumdaysa (örneğin yurt dışında ise) anlaşmalı boşanma yapılamaz; çekişmeli boşanma davası açmanız gerekebilir.
Avukatsız anlaşmalı boşanma ne kadar sürede sonuçlanır?
Şartlar tamamsa ve dilekçe-protokol doğru hazırlanmışsa, anlaşmalı boşanma davası genellikle tek celsede sonuçlanır. Dava açıldıktan sonra mahkeme duruşma günü verir; yoğunluğa göre bu ilk duruşma 1-2 ay içinde yapılabilir. Duruşmada hakim boşanma kararı verir ve yaklaşık 2-3 hafta sonra karar kesinleşir. Yani ortalama 2-3 ay içinde tüm süreç bitmiş olur. Avukatsız veya avukatlı olmanız bu süreyi pek değiştirmez; önemli olan mahkemenin yoğunluğu ve evrakların eksiksiz olmasıdır.
